Instalacje fotowoltaiczne stają się coraz popularniejszym sposobem na pozyskiwanie ekologicznej energii elektrycznej. Kluczowym elementem każdego systemu PV jest licznik energii, który pełni szereg istotnych funkcji. W niniejszym artykule przyjrzymy się dokładnie działaniu i zastosowaniom liczników fotowoltaicznych, rodzajom dostępnych modeli, sposobom montażu oraz odczytywaniu i wykorzystaniu zgromadzonych danych.
Jak działa licznik energii z fotowoltaiki?
Licznik energii instalowany w systemach fotowoltaicznych służy do precyzyjnego pomiaru ilości wyprodukowanego prądu stałego (DC) z paneli PV, który następnie po przetworzeniu przez falownik zamieniany jest na prąd przemienny (AC). Urządzenie rejestruje również zużycie energii w gospodarstwie domowym oraz ewentualną nadwyżkę oddawaną do sieci elektroenergetycznej. Na tej podstawie licznik określa bilans energii, czyli różnicę między wyprodukowaną ilością, a tą która została zużyta na własne potrzeby lub sprzedana.
Mierzy produkcję prądu z paneli PV
Pierwszą podstawową funkcją licznika jest precyzyjny pomiar ilości energii wytworzonej w panelach fotowoltaicznych. Odbywa się to za pomocą czujników prądu stałego DC, które analizują parametry prądu z poszczególnych stringów (ciągów paneli PV). Pozwala to dokładnie określić całkowitą produkcję energii elektrycznej z instalacji.
Rejestruje zużycie i oddawanie do sieci
Kolejną kluczową funkcją licznika fotowoltaicznego jest monitoring zużycia na potrzeby własne i ewentualnego oddawania nadwyżek do sieci dystrybucyjnej. Odbywa się to za pomocą czujników prądu przemiennego AC, które analizują parametry energii pobieranej z sieci lub do niej oddawanej. Dane te są niezbędne do prawidłowego rozliczenia prosumenta.
Pokazuje bilans energii
Licznik energetyczny na bieżąco porównuje dane o produkcji z instalacji PV i zużyciu/oddawaniu do sieci, dzięki czemu możliwe jest ustalenie bilansu energii. Pokazuje on nadwyżkę albo niedobór, czyli różnicę między wyprodukowaną energią słoneczną, a tą która została zużyta na potrzeby własne lub oddana do operatora sieciowego. Bilans energii jest kluczowy dla rozliczeń prosumenta.
Do czego służy licznik energii z fotowoltaiki?
Licznik energii pełni kilka ważnych funkcji w instalacjach PV. Dostarcza cennych informacji, umożliwia monitoring, optymalizację i rozliczanie prosumenta. Dobrze dobrany licznik to klucz do efektywnego zarządzania systemem fotowoltaicznym.
Monitorowanie wydajności instalacji PV
Licznik fotowoltaiczny umożliwia stały monitoring ilości produkowanej energii elektrycznej. Dane pomiarowe pozwalają ocenić sprawność i wydajność całej instalacji oraz poszczególnych jej elementów, jak np. paneli czy falownika. W przypadku zauważalnych spadków można szybko wykryć i usunąć usterkę.
Rozliczanie zużycia i sprzedaży prądu
Kluczową funkcją licznika energetycznego jest dostarczanie danych do rozliczania zużycia na potrzeby własne i sprzedaży nadwyżek do sieci. Na tej podstawie prosument otrzymuje faktury od sprzedawcy prądu i ma rozliczenia z operatorem sieciowym. Licznik zapewnia transparentność tego procesu.
Optymalizacja autokonsumpcji
Analizując dane z licznika energii, prosument może lepiej dopasować zużycie do produkcji instalacji PV, aby maksymalizować bezpośrednie wykorzystanie własnej energii słonecznej. Pozwala to minimalizować ilość oddawaną do sieci, co przekłada się na większe oszczędności.
Rodzaje liczników energii z fotowoltaiki
Wyróżnia się dwa podstawowe typy liczników dedykowanych do pomiarów w systemach fotowoltaicznych. Różnią się możliwościami i dokładnością. Ważny jest również wybór urządzenia spełniającego wymagane normy.
Jednokierunkowe i dwukierunkowe
Najprostsze liczniki jednokierunkowe mierzą jedynie ilość energii pobranej z sieci. Liczniki dwukierunkowe umożliwiają również pomiar energii oddawanej, co jest niezbędne w instalacjach PV. Te drugie zapewniają pełną funkcjonalność i dokładny monitoring.
Zdalny odczyt danych
Nowoczesne liczniki energetyczne mają możliwość zdalnej transmisji danych pomiarowych do chmury. Ułatwia to znacznie monitorowanie instalacji PV i odczytywanie danych bez konieczności wizyty na miejscu. Transmisja odbywa się zazwyczaj przez WiFi, Ethernet lub sieć GSM.
Zgodność z normami i przepisami
Liczniki do instalacji fotowoltaicznych muszą spełniać szereg norm i wymogów prawnych, aby mogły być wykorzystywane do rozliczeń z operatorem sieciowym. Najważniejsze to certyfikaty MID, PTP czy zgodność z NC RfG. Należy zwracać uwagę na spełnienie tych norm przy wyborze.
Jak zainstalować licznik energii z fotowoltaiki?

Prawidłowy montaż licznika energii jest kluczowy, aby zapewnić poprawne działanie i uzyskiwanie dokładnych odczytów. Proces instalacji wymaga zachowania kilku ważnych zasad i powinien być wykonany przez wykwalifikowanego elektryka.
Wybór odpowiedniego modelu
Przed instalacją należy wybrać odpowiedni licznik energetyczny dostosowany do parametrów i funkcji danej instalacji PV. Ważne jest, aby spełniał wymagane normy i posiadał atesty. Wybór determinują też dostępne funkcje, jak np. zdalny odczyt danych.
Montaż przez uprawnionego elektryka
Ze względu na ryzyko porażenia prądem oraz konieczność zapewnienia poprawnego działania, montaż licznika może przeprowadzić jedynie uprawniony elektryk. Często robi to firma wykonująca instalację PV lub zarządca nieruchomości.
Konfiguracja i uruchomienie
Kolejnym krokiem jest konfiguracja licznika, np. ustawienie właściwego kierunku pomiaru lub synchronizacja z systemem zdalnego odczytu danych. Po sprawdzeniu poprawności wszystkich podłączeń i parametrów można przystąpić do uruchomienia licznika.
Odczytywanie danych z licznika energii
Kluczowe znaczenie ma możliwość precyzyjnego i wygodnego odczytywania zgromadzonych przez licznik danych. Pozwala to na bieżący monitoring, analizę i optymalizację pracy instalacji PV oraz rozliczanie prosumenta.
Bezpośrednio na wyświetlaczu
Podstawową metodą jest bezpośredni odczyt danych pomiarowych na wyświetlaczu samego licznika. Większość modeli wyposażona jest w czytelny ekran, ułatwiający odczyt wartości produkcji, zużycia, oddania do sieci itp.
Zdalnie przez WiFi/Ethernet
Liczniki z funkcją zdalnej transmisji danych umożliwiają ich odczyt na odległość poprzez sieć WiFi, Ethernet lub GSM. Komunikacja odbywa się ze specjalnym portalem dostawcy lub dedykowaną aplikacją mobilną.
Korzystanie z danych w rozliczeniach
Kluczowe znaczenie mają odczyty wykorzystywane następnie do regularnych rozliczeń prosumenta z dostawcą i operatorem energii. Precyzyjne dane z licznika umożliwiają poprawne ustalenie należności i wygenerowanie faktur.
Koszt licznika energii z fotowoltaiki
Na całkowity koszt licznika składają się zarówno opłata za samo urządzenie, jak i dodatkowe składniki, jak montaż oraz opłaty eksploatacyjne. Cena zależy od funkcji i możliwości konkretnego modelu.
Cena urządzenia i montażu
Koszt samych liczników do instalacji PV waha się zazwyczaj od kilkuset do kilku tysięcy złotych w zależności od funkcji i producenta. Do tego należy doliczyć stawkę instalatora za montaż licznika.
Opłaty abonamentowe za transmisję danych
W przypadku liczników z funkcją zdalnego odczytu danych konieczne jest ponoszenie stałych opłat abonamentowych operatorowi systemu transmisji danych. Wynoszą one zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych miesięcznie.
Zwrot inwestycji dzięki optymalizacji
Koszt zakupu i montażu licznika zwraca się jednak dzięki korzyściom płynącym z lepszej kontroli i optymalizacji instalacji PV. Precyzyjne dane pozwalają zmaksymalizować autokonsumpcję i zyski z prosumenta.
Podsumowanie
Licznik energii elektrycznej jest kluczowym elementem każdej instalacji fotowoltaicznej. Pozwala dokładnie zmierzyć ilość wyprodukowanej energii słonecznej oraz energię pobraną i oddaną do sieci. Tym samym umożliwia monitoring wydajności, optymalizację autokonsumpcji oraz przejrzyste rozliczenie prosumenta. Wybór odpowiedniego licznika i jego fachowy montaż mają zatem istotne znaczenie. Mimo kosztów inwestycyjnych, zwracają się one dzięki lepszemu wykorzystaniu instalacji PV i większym oszczędnościom.